صندوق بازنشستگی تکمیلی یکی از انواع بسیار جدید صندوق‌های سرمایه‌گذاری در بازار مالی ایران است که هدف آن جمع‌آوری سرمایه به‌منظور ایجاد مزایا از سرمایه‌گذاری برای افراد در دوران بازنشستگی است. از آنجایی که تاکنون افراد برای دوران بازنشستگی خود از بیمه‌های مختلفی چون تامین اجتماعی استفاده می‌کردند، سوالات بسیار زیادی پیرامون این صندوق وجود دارد. با سرینو مگ همراه باشید تا صندوق بازنشستگی تکمیلی را واکاوی و مزایای آن را بررسی کنیم.
صندوق بازنشستگی تکمیلی چیست؟
صندوق بازنشستگی تکمیلی یکی از صندوق‌های سرمایه‌گذاری است که می‌تواند در انواع صندوق سهامی،شاخصی و یا صندوق در صندوق ایجاد و با جمع‌آوری وجوه از سمت سرمایه‌گذاران عادی و کارفرمایان و سرمایه‌گذاری این وجوه روی اوراق بهادار، مزایا و منافعی را برای افراد در دوران بازنشستگی به‌همراه خواهد داشت.
به بیان ساده، این صندوق سرمایه‌هایی که از دارایی افراد بدست آمده را در زمینه‌هایی که برطبق قانون و امیدنامه صندوق مشکل قانونی ندارد، سرمایه‌گذاری می‌کند و این فرآیند باعث افزایش ارزش کل دارایی صندوق خواهد شد و حجم صندوق بزرگتر می‌شود و به تبع آن قیمت واحدهای سرمایه‌گذاری نیز افزایش می‌یابد و افراد می‌توانند در زمان مشخصی (دوران بازنشستگی) واحدهای صندوق خود را ابطال (فروش) کنند.
انواع صندوق بازنشتگی تکمیلی
برطبق مصوبه سازمان بورس و اوراق بهادار کشور، صندوق سرمایه‌گذاری بازنشستگی تکمیلی می‌تواند در سه نوع سهامی، شاخصی و صندوق در صندوق فعالیت داشته باشد، هم‌اکنون سازمان بورس و اوراق بهادار تنها مجوز صندوق بازنشستگی تکمیلی از نوع سهامی (Stock Fund) را صادر کرده است و برخی از نهادهای مالی موفق به اخذ مجوز این صندوق شده‌اند.
صندوق‌های بازنشستگی تکمیلی آتیه مفید (سبدگردان مفید)،صندوق سرمایه‌گذاری مدیریت ثروت صندوق بازنشستگی کشوری، و تکمیلی آتیه فولاد(سبدگردان آتیه توکا) دو صندوق سرمایه‌گذاری بازنشستگی تکمیلی سهامی هستند که دارای مجوز هستند و برای خرید این صندوق‌ها باتوجه به اینکه هردو صدور-ابطالی هستند کافیست از طریق وب‌سایت خود صندوق‌ها اقدام فرمایید. برطبق اخبار صندوق بازنشستگی تکمیلی کاریز وابسته به گروه مالی کاریزما اولین صندوق بازنشستگی تکمیلی از نوع صندوق در صندوق خواهد بود که به زودی پذیره‌نویسی خود را آغاز می‌کند.
صندوق بازنشستگی تکمیلی سهامی، دارایی خود را روی سهام شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار سرمایه‌گذاری می‌کنند و براساس برنامه بلند‌مدت خود می‌توانند دارایی را روی سهام هر شرکتی افزایش یا کاهش دهند و در این مورد اختیار تام با تیم مدیریت صندوق بازنشستگی تکمیلی سهامی است.
ترکیب دارایی صندوق بازنشستگی تکمیلی سهامی
براساس قانون، ترکیب دارایی صندوق بازنشستگی تکمیلی سهامی شامل موضوعات سرمایه‌گذاری زیر است:
- حداقل ۷۰٪از کل دارایی‌های صندوق: سهام پذیرفته در بورس تهران یا بازار اول و دوم فرابورس، سهام قابل معامله در بازار پایه فرابورس و حق تقدم سهام و قرارداد اختیار معامله سهام آن‌ها و واحدهای سرمایه‌گذاری صندوق‌های سرمایه‌گذاری غیر از اوراق بهادار ثبت شده نزد سازمان
- حداکثر ۵٪ از کل دارایی‌های صندوق: سهام و حق تقدم سهام قابل معامله در بازار پایه فرابورس ایران و قرارداد اختیار معامله سهام مربوطه
- حداکثر ۱۰٪ از کل دارایی‌های صندوق: سهام و حق تقدم سهام منتشره از طرف یک ناشر و قرارداد اختیار معامله همان سهام
- حداکثر ۳۰٪ از کل دارایی‌های صندوق: سهام و حق تقدم سهام و قرارداد اختیار معامله سهام طبقه‌بندی شده در یک صنعت
- حداکثر ۵٪ از اوراق منتشره: سهام و حق تقدم سهام منتشره از طرف یک ناشر
- حداکثر ۵٪ از ارزش روز سهام و حق تقدم سهام صندوق: اخذ موقعیت خرید در قرارداد اختیار معامله سهام
واحدهای سرمایه‌گذاری صندوق بازنشستگی تکمیلی
صندوق سرمایه‌گذاری بازنشستگی تکمیلی از آنجایی که دارای ساختار کارفرما و افراد عادی است از این حیث دو نوع واحد سرمایه‌گذاری به‌نام‌های واحد سرمایه‌گذاری ممتاز و عادی(خود واحدی عادی دارای سه نوع می‌باشد) دارد.
- واحد ممتاز صندوق سرمایه‌گذاری بازنشستگی تکمیلی: این واحد متعلق به موسسین صندوق است.
- واحد عادی نوع اول: این واحدها به‌نام کارفرمایان صادر می‌شود که «می‌تواند» نسبتی از مبلغ صدور واحد عادی نوع دوم
- واحد عادی نوع دوم: این واحدهای به‌نام افرادی که از سوی کافرمایان معرفی می‌شود، صادر می‌گردد و برای برداشت هم نیاز به ارسال درخواست از سمت کارفرما دارد.
- واحد عادی نوع سوم: این واحدها متعلق به سایر سرمایه‌گذاران و می‌توانند از طریق پذیره‌نویسی اقدام به خرید نمایند و نیازی به مشارکت کارفرمایان نیست و تمام واحدها به نام سرمایه‌گذاران صادر می‌شود.
برای آنکه تفاوت واحدهای عادی را بهتر توضیح دهیم فرض کنید یک شرکت قصد دارد از این طریق برای کارمندان خود حساب سرمایه‌گذاری باز کند، کارفرما (شرکت) براساس قرارداد و توافقی که با کارمندان خود می‌کند، اقدام به مشارکت ۴۰٪ در این صندوق می‌کند. برای مثال کارمندان قراردادی را امضا کرده‌اند که کارفرما ماهانه مقدار ۴ درصد از حقوق افراد را در واحدهای نوع دوم و ۱/۶ درصد (۴۰ درصد از سهم کارمند) سهم خود کارفرما نیز در واحدهای نوع اول صندوق، سرمایه‌گذاری شود. با گذشت زمان و مدیریت صحیح این صندوق، قیمت واحدهای این صندوق افزایش یافته و افراد می‌توانند با درخواست کارفرما کل سهم خود از صندوق را فروخته و به یکباره تسویه نمایند.
انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری بازنشستگی تکمیلی در ایران
صندوق‌های بازنشستگی که خود از بزرگترین بنگاه‌های مالی در کشور هستند، نشان می‌دهند که سرمایه‌گذاری در این صندوق‌ها تاچه از مطلوبیت برخوردار است، صندوق‌هایی چون صندوق بازنشستگی کشوری، صندوق بازنشستگی تامین تامین اجتماعی و صندوق بازنشستگی نیروهای مسلح از معروف‌ترین این صندوق‌هاست و بسیاری از نهادهای دولتی نیز به تاسیس اینگونه صندوق‌ها برای کارمندان خود روی آوردند، مانند صندوق‌های بازنشستگی مربوط به بانک‌ها، اما عمده تفاوت صندوق‌های تحت نظارت سازمان بورس برعکس صندوق‌های ارگان‌های دولتی این است که تمام منابع این شرکت در محل‌های مشخص و قابل پیگیری سرمایه‌گذاری می‌شوند و سرمایه‌گذاران می‌توانند با مطالعه گزارشهای دوره‌ای صندوق، از روند مدیریت آگاه شوند.
مزایای صندوق بازنشستگی تکمیلی
- سرمایه‌گذاری بیشتر از پرداخت: از آنجایی که درصدی از سهم کارمند را کارفرمایان پرداخت می‌کنند، در این صندوق‌ها افراد بیشتر از سرمایه‌گذاری خود، مشارکت می‌کنند.
- امنیت سرمایه‌گذاری: این صندوق‌ها تحت نظارت دائم سازمان بورس و نهادهای حسابرسی هستند و به‌صورت دوره‌ای موظف به ارائه گزارشهای مالی خود در سامانه کدال می‌باشند.
- دانش مدیریتی: تیم مدیریتی این صندوق‌ها از میان افراد متخصص و باتجربه انتخاب شده است تا بتوانند حجم زیادی از پول را مدیریت و کانالیزه کنند.
- مدت زمان سرمایه‌گذاری: سرمایه‌گذاران هرموقع که قصد ابطال واحدهای خود را داشته باشند می‌توانند درخواست ابطال را صادر نمایند، در حالتی که فرد دارای واحدهای نوع دوم است، این درخواست باید از سمت کارفرما ارسال شود.
- حفظ ارزش سرمایه: هدف این صندوق‌ها حفظ ارزش سرمایه در مقابل تورم است، با سرمایه‌گذاری در فرصت‌های مناسب و بالارفتن ارزش صندوق، افراد تا حد مناسبی ریسک نابودی سرمایه را از بین برده‌اند.
سرمایه‌گذاری در صندوق بازنشستگی تکمیلی
درصورتی که دارای حساب سجامی و کد بورسی هستید، می‌توانید به‌صورت آزاد واحدهای نوع سوم هرصندوق سرمایه‌گذاری بازنشستگی تکمیلی را از طریق وب‌سایت صندوق خریداری کنید. درصورتی که کارفرما هستید باید با مشاوره تلفنی از کارشناسان صندوق، در رابطه با نحوه خریداری واحدهای اول و دوم، اطلاعات لازم را کسب کنید.
سوالات متداول
صندوق بازنشستگی تکمیلی چیست و چه انواعی دارد؟
صندوق بازنشستگی تکمیلی یک صندوق سرمایه‌گذاری در ۳ نوع سهامی، شاخص و صندوق در صندوق است که هم افراد به‌صورت آزاد و هم از طریق مشارکت کارفرمایان می‌توانند در این صندوق سرمایه‌گذاری کنند و از مزایای آن در زمان مشخصی (مثال: بازنشستگی) بهره ببرند.
