بازار سرمایه یا بورس یکی از زمینه‌های بسیار مناسب برای سرمایه‌گذاری در تمامی کشورهاست، آمارها نشان می‌دهد سرمایه گذاری در بورس یکی از زمینه‌های پُربازده مخصوصا در درازمدت است، به‌همین دلیل است که بسیاری از افراد و سرمایه‌گذاران علاقه‌مند به ورود به این بازار پرسود هستند. اما سوال اساسی بسیاری از افراد در برخورد با این بازار این است که سرمایه گذاری در بورس را چگونه شروع کنیم؟
انواع روش‌های سرمایه گذاری در بورس
سرمایه گذاری در بورس را می‌توان از منظرهای مختلف به روش‌های مختلف دسته‌بندی کرد، اما ما در این نوشتار قصد داریم تا از منظر چگونگی سرمایه‌گذاری افراد، سرمایه‌گذاری را به ۲ نوع، سرمایه‌گذاری مستقیم و سرمایه‌گذاری غیرمستقیم تقسیم‌بندی کنیم. در روش سرمایه‌گذاری مستقیم خود فرد (سرمایه‌گذار) اقدام به معاملات سهام می‌کند و از الزامات این نوع سرمایه‌گذاری، دانش بورسی، تجربه و شناخت کافی از بازار سرمایه، دنبال کردن اخبار و اتفاقات مهم تاثیرگذار روی اقتصاد و غیره است. علاوه بر موارد ذکر شده داشتن زمان کافی برای پوشش دادن این موارد نیز از مهم‌ترین الزامات برای حضور فرد به‌صورت مستقیم در بازار سرمایه است.
اما در روش غیرمستقیم، افرادی که دانش، تخصص و زمان کافی برای رصد و تحلیل وضعیت مالی و اقتصادی را نداشته باشند اما کماکان علاقه‌مند به حضور و سرمایه‌گذاری در بازار مالی باشند می‌توانند از روش‌های غیرمستقیمی چون سبدگردانی یا خرید واحدهای صندوق‌های سرمایه‌گذاری استفاده کنند.
ثبت‌نام و احراز هویت سجام
تمامی افراد (حقیقی یا حقوقی) برای ورود به بازار سرمایه در ایران باید یک فرآیند ثبت‌نام و احراز هویت را طی کنند، اولین‌گام برای تکمیل این فرآیند، ثبت‌نام و احراز هویت در سامانه جامع اطلاعات مشتریان یا به‌اختصار سجام است. سامانه سجام وظیفه یکپارچه‌سازی اطلاعات مشتریان و کدهای بورسی را دارد. برای شروع این فرآیند باید به آدرس (sejam.ir) رفته و روی گزینه ثبت‌نام در سجام کلیک کنید تا مراحل ثبت‌نام آغاز گردد، در فرآیند ثبت‌نام سجام شما باید اطلاعات فردی، شغلی و مالی خود را به‌دقت وارد کنید. پس از پایان ثبت‌نام در سجام و دریافت کد رهگیری حال نوبت به احراز هویت است که می‌توانید به‌صورت غیرحضوری و از طریق برخی اپلیکیشن‌ها اقدام به احراز هویت کنید.
دریافت کد بورسی
گام دوم سرمایه گذاری در بورس، دریافت کد بورسی است، کد بورسی یک شناسه منحصربفرد برای افرادی که در بازار سرمایه حضور دارند می‌باشد که این کد از معمولا ترکیب ۳ حرف اول فامیلی فرد بعلاوه ۵ رقم از اعداد به‌صورت تصادفی می‌باشد. برای مثال فردی که دارای فامیلی احمدی است کدبورسی آن معمولا احم۱۲۳۴۵۶ می‌شود. کد بورسی در بازار سرمایه دقیقا به‌مانند کد ملی افراد در کشور است و تمامی فعالیت‌های شما در بازار بورس براساس کد بورسی انجام می‌پذیرد.
ثبت‌نام در کارگزاری
گام نهایی حضور و آغاز سرمایه گذاری در بورس و بازار سرمایه انتخاب کارگزاری و پس از آن ثبت‌نام در آن می‌باشد، نهاد کارگزاری در بورس بعنوان یک نهاد واسط بین افراد و سازمان بورس است که تمامی معاملات و فعالیت‌های افراد از طریق کارگزار صورت می‌گیرد. انتخاب کارگزاری تحت عوامل بسیار مهمی و باید در انتخاب آن دقت زیادی به‌خرج داد زیرا داشتن یک کارگزاری با خدمات و پشتیبانی مناسب، منجر به این می‌شود تا افراد تمرکز خود را روی معاملات و عوامل موثر در کسب بازده مناسب بگذارند. شما می‌توانید از طریق سامانه کدال لیست کارگزاری‌های مجاز به فعالیت را مشاهده و با تحقیق کافی دست به انتخاب یک کارگزاری بزنید، ناگفته نماند که محدودیتی در تعداد کارگزاری‌ها نیست و یک فرد می‌تواند در تمامی کارگزاری‌ها ثبت‌نام کند، اما تجربه نشان داده است که حضور در چندین کارگزاری در برخی موارد باعث ایجاد برخی اشکالات می‌شود.
مهم‌ترین عواملی که باید در انتخاب یک کارگزاری بدان دقت کرد شامل: داشتن خدمات متنوع مالی (پشتیبانی از بورس اوراق، کالا و انرژی، داشتن صندوق‌های سرمایه‌گذاری، خدمات مشاوره سرمایه‌گذاری)، سامانه ثبت‌نام و احراز هویت سریع، پشتیبانی برخط و سریع، سامانه‌های معاملاتی به‌روز با نرخ Uptime بالا، اعتبار معاملاتی، داشتن طرح‌های تخفیف در کارمزد برای مشتریان با گردش مالی بالا، می‌باشد. شما می‌توانید با جستجو در اینترنت و شنیدن تجارب دیگران از کار با کارگزاری‌ها، در نهایت کارگزاری مدنظر خود را انتخاب کنید.
انواع معاملات در کارگزاری
حال پس از انتخاب کارگزاری باید به بررسی انواع معاملات در کارگزاری‌ها بپردازیم زیرا ممکن است برخی افراد با آنکه دارای دانش و تخصص کافی از بازار سرمایه باشند اما از کار کردن با سامانه‌های معاملاتی که گاها برخی از آنها دارای پیچیدگی‌هایی نیز هستند، سرباز زنند به‌همین ترتیب ما در ابتدای گام معاملات را به ۲ نوع معاملات آنلاین و معاملات آفلاین تقسیم‌بندی می‌کنیم. معالات آنلاین همانطور که از نامش پیداست از طریق بستر اینترنت توسط یک سامانه معاملاتی انجام می‌پذیرد اما در معاملات آفلاین فرد سفارش موردنظر خود را که شامل نماد، تعداد، قیمت و نوع سفارش (خرید یا فروش) می‌باشد را به‌صورت تلفنی یا حضوری به کارگزاری اطلاع می‌دهد و معامله‌گران کارگزاری سفارش مدنظر فرد را ثبت و نتبجه آن را به اطلاع فرد می‌رسانند.
برای آغاز سرمایه‌گذاری در بورس باید به چه نکاتی توجه کرد؟
کسب سود از هر زمینه‌ای همیشه همراه با ریسک سرمایه‌گذاری است و سرمایه گذاری در بورس نیز از این قاعده مستثنی نیست پس باید دقت داشته باشید که همواره باید ریسک سرمایه‌گذاری را تاحد امکان کاهش دهید. بدین منظور اگر قصد سرمایه گذاری در بورس را دارید باید روحیه ریسک‌پذیری داشته باشید، هیچگاه در برخورد با این بازار دچار هیجان یا اضطراب نشوید، مدیریت سرمایه را رعایت کنید، اگر به‌صورت مستقیم در بورس سرمایه‌گذاری می‌کنید دانش کافی را کسب کنید و همیشه به حدضرر و حد سود در معاملات پایبند باشید، شناخت کافی از انواع سهام و صندوق‌های سرمایه‌گذاری باعث می‌شود تا شما بتوانید با دید وسیعتری در بازار فعالیت کنید.
سوالات متداول
۱- مراحل سرمایه گذاری در بورس چیست؟
برای حضور در بازار بورس شما باید ابتدا در سامانه جامع اطلاعات مشتریان یعنی سجام، ثبت‌نام و احراز هویت نمایید، سپس با انتخاب یک کارگزاری مناسب و ثبت‌نام در آن واجد شرایط حضور در بورس شوید.
۲- کارگزاری چیست؟
کارگزاری یک نهاد مالی واسط بین فرد و سازمان بورس است که تمامی فعالیت‌های افراد در بورس از طریق این نهاد انجام می‌پذیرد و باید در انتخاب آن دقت زیادی بخرج داد.
۳- آیا افرادی که دانش کافی ندارند نیز می‌توانند وارد سرمایه گذاری در بورس شوند؟
بله! این دسته از افراد می‌توانند از روش‌های غیرمستقیم از بازار بورس به کسب سود بپردازند، روش‌هایی چون سبدگردانی و صندوق‌های سرمایه گذاری
